Tiananmen olaylarının 30. yılı

ANKARA (AA) - Çin'in Hong Kong Özel İdari Bölgesi'nde, Tiananmen olaylarının 30. yılında olaylarda hayatlarını kaybedenler on binlerce kişi tarafından anıldı.

"South China Morning Post" gazetesinin haberine göre, Hong Kong'da 30 yıl önce Çin'in başkenti Pekin'deki Tiananmen Meydanı'nda, demokrasi yanlısı gösterilerin bastırılması sırasında çıkan olaylarda hayatını kaybedenler için anma töreni düzenlendi.

Töreni organize eden "Çin'in Yurtsever Demokratik Hareketlerini Destekleyen Hong Kong İttifakı"na göre, Victoria Parkı'nda toplanan 180 binden fazla kişi ölenlerin anısına mum yaktı.

Polis ise bu rakamı 37 bin olarak açıkladı.

- Tayvan'da anma töreni

"Focus Taiwan"ın haberine göre, Tiananmen olaylarının 30. yılı nedeniyle Tayvan'ın başkenti Taipei'de düzenlenen anma etkinliğine Tayvan Lideri Yardımcısı Chen Chien-jen de katıldı.

Çeşitli sivil gruplar tarafından organize edilen etkinlik, Özgürlük Meydanı'nda binlerce kişinin katılımıyla gerçekleşti.

Çin’e, "olayların ardındaki gerçeği ortaya koyma ve insan hakları ihlallerini derhal durdurma" çağrısında bulunan Chen, "Tarih, günümüz için bir model olarak geçmişten ödünç almamızı ve geçmiş hatalarımızı derinlemesine düşünmemizi sağlayan bir aynadır." dedi.

Chen, "Maalesef, Çin'deki gençlerin çoğu, 1989'da yaşanan olaydan habersiz çünkü Çin'de, tarihin bu kısmı tamamen silinmiş durumda." yorumunu yaptı.

Tayvan'ın kendisini insan haklarına saygılı bir demokrasiye dönüştürmeyi başardığını söyleyen Chen, Çinli yetkililerin, "özgürlük, demokrasi ve insan hakları gibi evrensel değerlere zıt yönde giden yanlış bir yol seçtiği" değerlendirmesinde bulundu.

Çin'de 1949'da Mao Zedong'un iktidara gelmesi üzerine Çan Kayşek (Chiang Kai-shek) ve bazı hükümet üyeleri, Tayvan'a yerleşip 1912'de kurulan "Çin Cumhuriyeti" iktidarının adada devam ettiğini ileri sürerek bağımsızlık ilan etmiş ancak "milliyetçi Çin" olarak da adlandırdıkları Tayvan'ın Çin tarafından bağımsızlığı kabul edilmemişti.

Çin'in Birleşmiş Milletlerdeki (BM) resmi temsilcisi olan Çin Halk Cumhuriyeti, benimsediği "Tek Çin" ilkesi uyarınca ada üzerinde herhangi bir kontrolü olmamasına rağmen Tayvan'ı kendi toprağı kabul ediyor. Pekin yönetimi, bağımsızlık ilan etmesi halinde Tayvan'a askeri müdahalede bulunabileceğini ileri sürüyor.

- Hong Kong'da Tiananmen olayları protesto edilmişti

Hong Kong'da, 26 Mayıs'ta, 2 binden fazla gösterici, 4 Haziran 1989'da başkent Pekin'deki Tiananmen Meydanı'nda hükümete karşı gösterilerin 30'uncu yılının yaklaşması dolayısıyla gösteri yapmıştı.

Göstericiler, "Halk unutmayacak. Demokrasi aktivistlerini serbest bırak. 4 Haziran protestosunu temize çıkar. Tek parti iktidarına son ver. Demokratik bir Çin inşa et." sloganları atmıştı.

- 1989'daki olaylar

Çin'de 1989 yılının nisan ayından başlayarak 4 Haziran'a kadar süren ve başkent Pekin'deki Tiananmen Meydanı'nda güç kullanılarak bastırılan olaylarda resmi olmayan rakamlara göre 2 binden fazla kişi hayatını kaybetti.

Demokrasi ve ifade özgürlüğü talebi, enflasyon, siyasi bozulma ve yozlaşma gibi nedenlerle başlayan protestolara ülkedeki aydın kesim ve öğrenciler başta olmak üzere yoğun katılım olmuştu.

Çin'in halen uluslararası toplum tarafından kınanmasına sebep olan olaylarda, 1978 yılındaki dışa açılımdan sonra uygulanan ekonomik reformların tetiklediği işsizlik, Çin Komünist Partisinin tutumu ve siyasi bozulma gibi nedenlerin etken olduğu kaydediliyor.

Olayların ilk başladığı zamanlarda hükümet, göstericilere müdahale etmemiş ancak protestocuların dağılmaması üzerine 20 Mayıs'ta sıkıyönetim ilan edilmişti.

Hükümet, protestocuların taleplerinin karşılanmasının mümkün olmadığı ve gösterilerin bastırılması gerektiği kararına vararak 4 Haziran gecesi tanklar ve askerleri meydana göndermişti.

Güvenlik güçlerinin olayları bastırırken gerçek mermi kullanması sonucu Çin Kızılhaçı'na göre 2 bini aşkın kişi yaşamını yitirmişti.

Diğer yandan, olayların ardından çok sayıda devlet ve parti yetkilisi gözaltına alınmış ya da ev hapsiyle cezalandırılmıştı.

Çin'in yakın tarihinde geniş yankı uyandıran "Tiananmen olayları", ülkedeki yeni nesil başta olmak üzere halk tarafından halen tam olarak bilinmiyor.

Hayatını kaybedenlerin anıldığı etkinlik, her yıl Tiananmen olaylarının yaşandığı günde Hong Kong'da yapılıyor.