Cezayirli Anayasa Uzmanı: "Referandum, Anayasa'nın gözden geçirilmesine meşruiyet tanıyacak"

CEZAYİR (AA) - İYAD EN-NABLUSİ - Cezayir'deki mevcut Anayasa'nın referandum aracılığıyla gözden geçirilmesinin, bu değişikliği "meşruiyet" bakımından öncekilerden farklı kılacağı ifade ediliyor.

Cezayir'deki Vergla Üniversitesi Hukuk ve Siyasal Bilgiler Fakültesi Dekanı Buhniye Guvi, Cezayir Cumhurbaşkanı Abdulmecid Tebbun'un başlattığı Anayasa değişikliği ile öncekiler arasındaki farklılıkları AA muhabirine değerlendirdi.

Guvi, "Tebbun'un başlattığı Anayasayı inceleme çalışmalarını öncekilerden farklı kılan, bunu seçim vaatlerinde bir öncelik haline getirmiş olması ve uygulanmasına bağlı kalmasıdır." dedi.

Bir başka faktörün de eski Cumhurbaşkanı Abdulaziz Buteflika dönemindeki değişikliklerin meşruiyete meydan okuyan parlamentodan geçmesi, bu Anayasa incelemesinin ise referanduma sunulması olduğunu belirten Guvi, "Referandum, Anayasa'nın gözden geçirilmesine meşruiyet tanıyacak." ifadelerini kullandı.

- Etkili yasama kurumları

Yapılacak Anayasa değişikliğindeki en önemli şeyin "seçim sürecinde dürüstlük" olduğunu vurgulayan Guvi, "Hükümet sistemi, ister başkanlık ister yarı başkanlığa dayansın, meşru anayasal kurumların bulunmaması halinde bir anlam ifade etmez." değerlendirmesinde bulundu.

Guvi, sözlerine şöyle devam etti:

"Seçim ve seçim yönetimi yasaları gözden geçirilmelidir. Bu yasaların gözden geçirilmesi, seçim sürecinin şeffaflığını güvence altına alacak araçların belirlenmesiyle bağlantılıdır. Bu da adil ve etkili yasama kurumları oluşturacaktır."

- İstişarelerin genişletilmesi

Anayasa inceleme önerilerinin hazırlanması görevinin anayasa hukukçularından oluşan bir komiteye verilmesi konusunda ise Guvi, "Uzman komitelerin genişletilmesi ve sivil toplum örgütlerinin görüşlerine açık olması zaruridir." görüşünü dile getirdi.

Uzmanlar komitesinin önemine vurgu yapan Guvi, "Anayasa sadece kanunla formüle edilmez. Bu bir inşa sürecidir, teknik bir süreç değildir. Dolayısıyla siyasetçilerin, toplantılara katılımı da önemlidir." diye konuştu.

- Cumhurbaşkanı Tebbun'un vaatleri nelerdi?

Cumhurbaşkanı Tebbun seçim kampanyasında Cumhurbaşkanına verilmiş geniş yetkileri azaltacak ve güç dengesi sağlayacak köklü bir Anayasa değişikliği, yağmalanmış malların geri kazanılması, Buteflika yandaşları nedeniyle mağdur olanların itibarlarının iadesi gibi üç önemli vaatte bulundu.

Tebbun, 8 Ocak'ta Ahmed Larabe başkanlığında Anayasa'yı gözden geçirmek için öneriler hazırlamakla görevli bir uzmanlar komitesi kurdu.

Cumhurbaşkanının yetkilerini azaltmak, yürütme, yasama ve yargı arasındaki güç dengesini sağlamak için komite, mevcut mutlak başkanlık sisteminin yerini alacak bir yönetim modeli oluşturmaya çalışıyor.

Ülkede "birincil bakan" pozisyonu yerine "başbakan" pozisyonuna dayanan "yarı başkanlık sistemi" getirilmesi öneriliyor.

Fransız sömürüsünün ardından 1962'de bağımsızlığına kavuşan Cezayir'de eski Cumhurbaşkanları Ahmed bin Bella (1962-1965), Huari Bumedyen (1965-1978), Şadli Bencedid (1979-1991), Liamine Zeroual (1995-1999), Abdulaziz Buteflika (1999-2019) dönemlerinde yedi kez Anayasa değişikliğine gidildi.

Cezayir'de tarihi nitelikteki kitlesel gösteriler ve ordunun uyarıları sonucu 20 yıllık yönetimin ardından 2 Nisan'da istifasını sunan Buteflika döneminde 2002, 2008 ve 2016'da Anayasa değişikliği yapılmıştı.