Bir siyasi çöküşün habercisi mi?

Irak-Şam İslam Devleti örgütünün (IŞİD) Irak'taki ilerleyişi uluslararası arenayı yeniden hareketlendirirken öte yandan bu sürpriz gelişmeler ABD'nin Ortadoğu politikasının çöküşü olarak da değerlendiriliyor. Londra'daki düşünce kuruluşu RUSKI direktörü Prof. Michael Clarke, Irak ordusunun Musul kentini savaşmadan terk etmesiyle birlikte, İngiltere ve ABD'nin bu ülkede ve Afganistan'da izlediği "güvenliği eğitim verilen yerel güvenlik güçlerine teslim etme" taktiğinin iflası olarak niteledi. İngiliz akademisyen tepkisini, 'İstikrar operasyonlarına giriştiğinizde, sadece 2-3 yıllığına değil, neredeyse 20 yıllığına girersiniz' sözleriyle dile getirdi.

IRAKLILARIN ASIL BAĞLILIĞI

İngiliz ordusunun Basra'dan çekilen güçlerinin komutanlarından Jonathan Shaw ise Irak Arap toplumundaki bağlılık hiyerarşisinin en altında 'kurumlara bağlılık' olduğunu ve din, mezhep, etnisite, aşiret ile aile bağlılıklarının resmi olanlardan çok daha güçlü olduğunu hatırlattı. Irak ordusunun çözülmesini böyle açıklayan Shaw, Iraklı üst düzey bir polis yetkilisinin 2007 yılında kendisine şöyle dediğini aktardı: 'Sorun ekipman veya eğitim değil, her şey bağlılıkla ilgili. Bunu değiştiremezsiniz.'

ÜLKE ÜÇE BÖLÜNÜYOR

Irak'ın eski BM büyükelçi vekili Faysal İstrabadi de 'Irak devletinin çökmenin eşiğinde' olduğu tespitinde bulundu. İstrabadi, Irak Şam İslam Devleti (IŞİD) militanlarının Musul'un ardından Tikrit'i ele geçirerek Bağdat'a yönelmesi ve Kürt peşmerge gücünün Kerkük'te kontrolü sağlamasını, ülkenin mezhepsel ve etnik olarak 3 parçaya bölünmesi olarak resmetti.

YENİ BİR EMİRLİK DOĞUYOR

Risk yönetimi şirketi Uticensis uzmanı Kirk Sowell de, Irak ordusunun Musul'u geri almak için harekete geçme işareti göstermediğini belirterek 'IŞİD'in Bağdat'a saldırması Musul'da durumunu sağlamlaştırma ihtiyacından kaynaklanıyor' dedi. Diğer uzmanlar ise IŞİD'in stratejik hedefine ilişkin şu değerlendirmeyi yaptı: 'IŞİD, eğer Musul'u kontrol altında tutup, varlığını pekiştirebilirse hem Irak hem de Suriye'nin bazı bölümlerini kapsayan bir emirlik yaratma hedefi doğrultusunda dev bir adım atmış olacaktır.''

BM'de Işİd paniği

BM Güvenlik Konseyi (BMGK), terörizmle savaşta Irak hükümetinin arkasında olduğunu bildirdi. Toplantı sonrasında konuşan Rusya Daimi Temsilcisi Vitali Çurkin konsey üyesi ülkeler arasında görüş birliği olduğunu açıkladı. Ancak Çurkin, Irak'taki sorunun temelinde, işgalin ardından ülke tam yapılanmadan ABD'nin birliklerini çekmesi olduğunu söyledi. Avustralya Başbakanı Tony Abbott'la görüşen Barack Obama'ya da Irak'taki olaylara karşı ABD'nin tavrının ne olacağı soruldu. Abbott, 'Irak'ın daha fazla yardıma ihtiyacı olacak. Hem bizden hem de uluslararası kamuoyundan desteğe ihtiyaç duyacaklar. Hiçbir seçeneği gözardı etmiyoruz. Çünkü bu cihadistlerin Irak'ta ve Suriye'de sürekli bir yurt edinemeyeceklerinden emin olmamız gerekiyor' dedi.

Obama şekerlemede

ABD'de, terör örgütü Irak Şam İslam Devleti'nin (IŞİD) Irak'ta gerçekleştirdiği saldırıların ardından, Barack Obama'nın Irak'tan çekilme kararı ve sonrasında izlediği politikalara yönelik eleştiriler artmaya başladı.

SAVAŞ SONA ERMEDİ

ABD'nin eski başkan adaylarından Cumhuriyetçi Parti Arizona Senatörü John McCain, 'Bu hafta Irak'ta meydana gelenler, ABD'nin, ardında kendi ayakları üzerinde duramayacak bir Irak bıraktığını gösteriyor' dedi. McCain, Obama'nın Irak ve Afganistan savaşlarının sona erdiğine yönelik algısına eleştiriler getirerek, 'Savaşlar, düşman yenilgiye uğratıldığında sona erer. Irak savaşı sona ermedi, çünkü savaşan güçler henüz yenilgiye uğratılmadı. Taliban hala ayakta. Çünkü savaşlar Obama'nın gözünde bitiyor, düşmanın gözünde bitmiyor' diye konuştu. Temsilciler Meclisi Başkanı John Boehner de 'Teröristler ilerliyor, Kuzey Irak'taki Musul'u ele geçirdiler. Bağdat'tan 160 kilometre uzaktalar. Peki Başkan ne yapıyor? Şekerleme yapıyor' dedi.

ABD'nin planlaması günlerce sürecekmiş!

Irak'taki gelişmeler konusunda kararsız çıkışlar yapan ABD'den dün de benzer bir tavır geldi. ABD Başkanı Barack Obama, 'Iraklı liderler, Irak halkı adına ülkeyi bir araya getirmek için, zor kararlar alma ve taviz verme yönünde isteklilik göstermeli. Iraklıların, birlikte çalışmaya hazır olduklarına yönelik bize güvence verdiği siyasi bir planın olmadığı bir ortamda, ABD kendini bir askeri eylem içine sokmayacak' dedi. Obama şunları kaydetti: 'ABD askerlerini Irak'ta savaşa tekrar göndermeyeceğiz ama ulusal güvenlik ekibimden Irak'ı desteklemeye yardım edecek birçok seçenek hazırlamasını istedim. ABD'nin planlamaları günler alacak. Kimse bunun bir gecede yapılacak bir şey olmasını beklemesin.' Fransa Dışişleri Bakanı Laurent Fabius 'IŞİD'in ilerlemesi Irak'ın bütünlüğünü ciddi tehlikeye atmakta ve bölgenin istkikrarı için tehdit oluşturmaktadır' dedi. İngiltere Dışişleri Bakanı William Hague ise Washington'un konuya dair her türlü kararını kararlılıkla destekleyeceklerini söyledi.

Saddam'ın kızından IŞİD'e alkış

Ürdün'de kraliyet ailesinin korumasında sürgün hayatı yaşayan Irak'ın devrik lideri Saddam Hüseyin'in kızı Ragd Hüseyin, Londra'da yayınlanan Arap gazetesi El Kuds El Arabi'ye konuştu. Ragd, 'Irak'ta kazanılan zafer beni mutlu ediyor' dedi. Ragd, 'İzzet amcanın (Saddam'ın sağ kolu İzzet İbrahim el Duri) birliklerinin de isyancılara katılmış olması çok güzel bir gelişme' ifadesini kullandı. Bir gün Irak'a dönebilmeyi çok istediğinin altını çizen Ragd, 'Babamın ruhuna Fatiha okuyorum ve doğum yeri olan Tikrit'in kurtarılmış olmasından dolayı şükrediyorum' dedi.

Kerkük Kürtlerin elinde

Irak Şam İslam Devleti örgütünün ilerleyişi karşısında Irak ordusunun çekildiği Kerkük'te kontrol Kürt peşmergelerin eline geçti. Peşmergelerin sözcüsü Cabbar Yaver, 'Kerkük'te tek bir Irak askeri kalmadığını' açıkladı. Peşmerge yetkilisi General Şirko Rauf, Kerkük'te kontrolü sıkılaştırdıklarını ve IŞİD'in kontrolündeki bölgelere ilerlemek için emir beklediklerini bildirdi.

IŞİD krizi petrolü de etkiledi

Petrol fiyatları son dokuz ayın zirvesine yükseldi. IŞİD Musul'a girmeden önce 109 dolardan satılan Brent türü petrolün varili 114 doları aştı. Artmaya başlayan petrol fiyatları son dokuz ayın en yüksek seviyesine çıktı. Batı Teksas türü ham petrolün (WTI) varil fiyatı da Eylül 2013'ten beri en yüksek seviye olan 107 dolara kadar ulaştı. WTI'nın varil fiyatı 107.51 dolardan işlem görüyor.

Tarihin bir cilvesi

Peşmerge güçlerinin IŞİD'e karşı etkin direniş sergileyebilecek tek güç olduğunu kaydeden uzmanlar, 'Sondan bir önceki umut Kürtler, sonuncusu ise Şiilerin yönetimindeki İran. ABD'nin en büyük hasmı İran sorunu çözerse, bu tarihin yeni bir cilvesi olur' diyor.